Ewangelizacja to pojęcie szerokie i złożone. Zawiera różne elementy, które trzeba odróżnić. Przez ewangelizację należy rozumieć wszelką działalność, zarówno Jezusa Chrystusa, jak i Kościoła. Każde działanie Kościoła jest ewangelizacją, która polega na głoszeniu, celebrowaniu oraz życiu misterium zbawienia.
W sposób systematyczny można następująco podzielić głoszenie Ewangelii, czyli Dobrej Nowiny:
Profetyczna /prorocka/ | Kapłańska | Królewska |
Słowo głoszone – ustne głoszenie Dobrej Nowiny | Słowo celebrowane – liturgia, pamiątka zbawczego dzieła Jezusa Chrystusa | Słowo przeżywane – wprowadzanie Królestwa Bożego na ziemi |
Te trzy wymiary są wewnętrznie połączone. Występują one razem i wzajemnie się uzupełniają. Każdy jeden jest koniecznym uzupełnieniem dwóch pozostałych. W procesie przekazywania Dobrej Nowiny trzeba jasno odróżnić dwa kolejne, wzajemnie uzupełniające się i zależne od siebie etapy:
1) pierwsze głoszenie Dobrej Nowiny: kerygma – ewangelizacja
2) stopniowe nauczanie wiary: katecheza – katechizacja.
Wielkim błędem duszpasterskim jest katechizowanie ludzi przed ich ewangelizowaniem. Kładzie się nacisk najpierw na nauczanie i katechizowanie wiernych, przekazywanie im różnych prawd wiary Kościoła, formuje się „mądrych” katolików – zapomniawszy jednak o fundamentalnej zasadzie, której Jezus wymagał od Nikodema” najpierw trzeba się na nowo narodzić! Aby życie wzrastało, trzeba się narodzić! Nie da się wzrastać w wierze, jeśli wcześniej się dla niej nie urodziło.
Celem kerygmy – ewangelizacji jest właśnie to, by przez przedstawienie Jezusa Chrystusa umarłego, Zmartwychwstałego i Uwielbionego doświadczyć nowego życia dzięki wierze i nawróceniu. A także – by doświadczyć Żywego Jezusa jako osobistego Zbawiciela, jako Pana całego życia i jako Mesjasza, który udziela Ducha Świętego do przemiany naszego świata mocą miłości.
Niestety jednak, wielokrotnie w ewangelizacji Ludu Bożego przyjmowano założenie, że zostały dokonane wszystkie kroki przepowiadania początkowego, kerygmatycznego. Dlatego głosi się prawdy, prawa Boże i dogmaty przede wszystkim tym, którzy nigdy nie poznali Jezusa Chrystusa jako osobistego Zbawiciela, nie wyznali Go jako Pana całego swego życia, ani też nie doświadczyli Go jako Mesjasza.
Niektóre indiańskie kultury Meksyku miały bardzo osobliwe zwyczaje i wierzenia. Umieszczano na przykład pożywienie w grobach, aby zmarły nie był głodny. Przybycie Ewangelii zakończyło ten dziwny zwyczaj. Być może ewangelizatorzy sprzed 500 lat mogliby się z nas naśmiewać, ponieważ robimy to samo: zamiast ewangelizować, kładziemy obfity, wspaniały pokarm doktryny i moralności chrześcijańskiej obok zwłok, w których nie ma życia Jezusa. Po prostu karmimy martwych!
Nie da się zastąpić katechezą, pobożnością i moralnością tego, co jest przede wszystkim doświadczeniem nowego życia. Aby katecheza wydała obfity owoc, winna być na właściwym miejscu: zawsze po orędziu kerygmatycznym.
Tabela pokazuje różnice w głoszeniu Dobrej Nowiny na dwóch kolejnych etapach:
Kerygma – ewangelizacja | Katecheza – katechizacja | |
Na czy polega? | Na głoszeniu, przepowiadaniu, radosnym „wykrzykiwaniu” Ewangelii | Na strzeżeniu, gromadzeniu, porządkowaniu |
Czemu służy? | Aby narodzić się na nowo, mieć w sobie nowe życie | Aby rozwijać się, mieć życie w obfitości |
Co się głosi? | Osobę Jezusa Chrystusa: umarły – Zbawiciel, Zmartwychwstały – Pan, Uwielbiony – Mesjasz | Doktrynę wiary, przykazania, moralność, dogmaty, wiedzę katechizmową |
W jaki sposób? | Głoszenie Jezusa Chrystusa jako Dobrą Nowinę. Zwracamy się przede wszystkim do woli słuchającego – świadectwo osobiste ewangelizatora | Nauczamy stopniowo i w sposób uporządkowany – zwracamy się przede wszystkim do rozumu słuchającego – świadectwo życia i wiary całego Kościoła |
Kto działa? | Ewangelizator – świadek pełen Ducha Świętego | Katechista – nauczyciel pełen Ducha Świętego |
Jaki jest cel? | Osobiste spotkanie z Jezusem – Panem i Zbawicielem przez wiarę i nawrócenie | Spotkanie z Ciałem Jezusa Chrystusa – z Kościołem, ze wspólnotą Ludu Bożego |
Jaka jest odpowiedź słuchającego? | Osobista: mój Zbawiciel, mój Pan, mój Mesjasz | Wspólnotowa: nasz Zbawiciel, Pan, Mesjasz; nasza wspólnota, nasz Kościół |
Kiedy odpowiedzieć na głoszenie? | Teraz – dziś jest czas zbawienia | Codziennie żyć Dobrą Nowiną |
Opracowano na podstawie książki Jose H. Prado Floresa: Jak ewangelizować ochrzczonych, Łódź 1993.